Regelgeving en beleid circulariteit

Wij zetten de belangrijkste kaders, wet- en regelgeving en beleid voor je op een rij:

• Europese regelgeving en beleid
• Nederlandse regelgeving en beleid
• Regelgeving en beleid in de Nederlandse bouw- en installatiesector

Europese regelgeving en beleid

Europees actieplan Circulaire economie

Op 11 maart 2020 presenteerde de Europese Commissie een nieuw actieplan voor de circulaire economie. Het actieplan is een van de belangrijkste bouwstenen van de Europese Green Deal. Het omvat verduurzamingsmaatregelen die op de gehele levenscyclus van producten zijn gericht. De maatregelen spitsen zich toe op ontwerp en productie met het oog op een circulaire economie, met als doel ervoor te zorgen dat gebruikte hulpbronnen zo lang mogelijk in de EU-economie worden gehouden.
Dit actieplan moet uitwerking krijgen in Nederlandse regels en wetten.

Europees Plastics Pact

In maart 2020 hebben meer dan 90 bedrijven, organisaties en overheden hun handtekening onder het Europees Plastics Pact gezet. Eén van de doelstellingen is dat over 5 jaar al het plastic, dat we dagelijks gebruiken, recyclebaar, herbruikbaar of composteerbaar is.

Het Europese Plastics Pact bestaat uit afspraken tussen plasticproducenten, grote bedrijven, overheden en recyclebedrijven. Het pact bevat 4 inhoudelijke doelen:

1. Maak plastic verpakkingen volledig recyclebaar en waar mogelijk geschikt voor hergebruik.
2. Verminder onnodig plasticgebruik en gebruik van plastic gemaakt uit aardolie met ten minste 20 %;
3. Verbeter de huidige capaciteit van inzameling, sortering en recycling met ten minste 25 %.
4. Gebruik ten minste 30 % gerecycled plastic in nieuwe verpakkingen en producten.

Regelgeving verpakkingen EU en reactie Nederland

Op 30 november 2022 heeft de Europese Commissie haar plannen rondom verpakkingen gepubliceerd in de verordening voor verpakkingen en verpakkingsafval. Op 23 januari 2023 heeft de Nederlandse overheid haar reactie hierop gegeven. Bekijk de context en samenvatting van de gepresenteerde plannen. 

Nederlandse regelgeving en beleid

Nederland circulair in 2050 In lijn met de Europese aanpak heeft Nederland het Rijksbrede programma Circulaire Economie ontwikkeld. Ambitie: Nederland kent in 2050 een volledig circulaire economie. Het kabinet heeft 3 doelstellingen geformuleerd om dit te bereiken:

1. Bestaande productieprocessen maken efficiënter gebruik van grondstoffen, zodat er minder grondstoffen nodig zijn.
2. Wanneer nieuwe grondstoffen nodig zijn, wordt zoveel mogelijk gebruikgemaakt van duurzaam geproduceerde, hernieuwbare (onuitputtelijke) en algemeen beschikbare grondstoffen. Zoals biomassa, dat is grondstof uit planten, bomen en voedselresten. Dit maakt Nederland minder afhankelijk van fossiele bronnen en het is beter voor het milieu.
3. Nieuwe productiemethodes ontwikkelen en nieuwe producten circulair ontwerpen.

Grondstoffenakkoord

In januari 2017 hebben 180 partijen, waaronder Techniek Nederland, in Den Haag het Grondstoffenakkoord ondertekend. Hierin staan afspraken om de Nederlandse economie te laten draaien op herbruikbare grondstoffen. Het akkoord is ondertekend door zowel partijen uit de overheid als het bedrijfsleven.

De 5 circulaire transitie agenda’s

De Rijksoverheid heeft samen met ondertekenaars van het Grondstoffenakkoord 5 transitieagenda’s opgesteld:

1. Biomassa en voedsel
2. Kunststoffen
3. Maakindustrie
4. Consumptiegoederen
5. Bouw 

In de bouw transitieagenda staat hoe de bouwsector circulair kan worden in 2050 en welke acties daarvoor nodig zijn.

Regelgeving en beleid in de Nederlandse bouwsector

Transitieagenda bouweconomie

In 2018 is de Transitieagenda Circulaire Bouweconomie (CBE) opgesteld als vervolg op het Grondstoffenakkoord uit 2017 en het Rijksbrede programma ‘Nederland circulair in 2050’. De transitie agenda kent 4 speerpunten en 10 actiepunten:

Speerpunt 1: marktontwikkeling

• Actiepunt 1: eerste serie innovatieve producten en diensten voor circulair bouwen
• Actiepunt 2: concrete vraag naar circulaire producten en diensten
• Actiepunt 3: nauwkeurige kennis en een plan van aanpak om CO2-uitstoot in de bouw in 2030 te halveren en in 2050 geheel uit te bannen
• Actiepunt 4: een plan om de verduurzaming van de woningvoorraad en één miljoen extra woningen in tien jaar zo circulair mogelijk uit te voeren
• Actiepunt 5: voldoende prikkels voor R&D, experimenten, prototypen en concrete projecten

Speerpunt 2: meten

• Actiepunt 6: gemeenschappelijke taal en instrumenten om circulariteit in projecten te duiden en te meten

Speerpunt 3: beleid, wet- en regelgeving

• Actiepunt 7: geen remmende, wel stimulerende wetten en regels
• Actiepunt 8: internationale positionering en samenwerking

Speerpunt 4: kennis & bewustwording

• Actiepunt 9: kennis, ervaring en instrumenten bij voldoende en de juiste mensen in de totale bouwketen
• Actiepunt 10: begrip, draagvlak, herkenbare voordelen, bewustwording Het uitvoeringsprogramma staat onder regie van de Bouwagenda, waar Techniek Nederland partner in is.

Energie prestatie gebouwen

Voor alle nieuwbouw, zowel woningbouw als utiliteitsbouw, geldt dat de vergunningaanvragen vanaf 1 januari 2021 moeten voldoen aan de eisen voor Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG). Die eisen vloeien voort uit het Energieakkoord voor duurzame groei en uit de Europese Energy Performance of Buildings Directive (EPBD).

Milieuprestatie gebouwen

Naast de energieprestatie van gebouwen (BENG eisen), bestaat er ook een milieuprestatie-eis voor woningen en gebouwen (MPG). Deze eis zegt dus niets over de energieprestatie, maar wel in hoeverre de gebruikte materialen het milieu belasten. Dit wordt gemeten door de productkaarten van de nationale milieu database (NMD). Deze MPG-eis wordt vanaf 2021 strenger. In 2030 moeten woningen zelfs de helft milieuvriendelijker zijn dan nu. Minister Kajsa Ollongren, verantwoordelijk voor bouwzaken, wil daarmee circulair bouwen aanjagen.

De Stichting Bouwkwaliteit (SBK) beheert de NMD. Techniek Nederland is vertegenwoordigd in de Raad van Toezicht van SBK en heeft een afvaardiging in de Milieubeleidsgroep van de NMD.