De Europese Drinkwaterrichtlijn, die in 2020 is herzien, is op 12 januari 2023 in werking getreden. De richtlijn is omgezet in Nederlands recht door onder andere wijzigingen van het Drinkwaterbesluit en de Drinkwaterregeling.
Voor Nederland zijn er binnen de richtlijn onder andere de volgende elementen belangrijk:
- Rapportage over de risico’s voor kwaliteit en continuïteit van bron tot kraan uniformeren en moderniseren.
- De zorg voor de kwaliteit van private drinkwaterbronnen uniformeren en moderniseren.
- Verbeteren van inzicht in de wijze waarop de risico’s rond legionella worden beheerst.
- De aanwezigheid van loden drinkwaterleidingen op kindlocaties intensiever monitoren, en rapporteren over de voortgang van de sanering daarvan.
- De eisen voor bruikbare materialen en chemicaliën van bron tot kraan uniformeren, zodat deze binnen de EU gelijk zijn. Producenten kunnen met één toelating hun producten op de gehele EU- markt verkopen.
- Stoffen monitoren die mogelijk een probleem vormen voor de drinkwaterkwaliteit.
Nieuwe definities in Drinkwaterwet
- Kleine collectieve watervoorziening: collectieve watervoorziening die per dag gemiddeld tussen 10 m3 en 100 m3 levert of die tussen 50 en 500 personen per dag bedient;
- Zeer kleine collectieve watervoorziening: collectieve watervoorziening die gemiddeld minder dan 10 m3 per dag levert of minder dan 50 personen per dag bedient.
Wijzigingen in het Drinkwaterbesluit
Een groot deel van de artikelen in hoofdstuk 3 van het Drinkwaterbesluit heeft betrekking op het watervoorzieningssysteem van het drinkwaterbedrijf. In artikel 31 en 33 worden een aantal artikelen overeenkomstig van toepassing verklaard voor respectievelijk collectieve watervoorzieningen (gewijzigde artikelen: 14, 15*, 19, 20, 25 lid1, 26a*, 28 en 30) en collectieve leidingnetten (gewijzigde artikelen: 14, 19** en 25).
Opmerkingen:
* Op een later tijdstip van kracht (naar verwachting medio 2023).
** Voor collectieve leidingnetten voor zover het de toe te passen materialen betreft buiten een gebouw.
De relevante wijzigingen voor de installatiebranche
Begripsomschrijvingen
Enkele begrippen zijn aangepast of ingevoegd, waaronder:
- Recreatieverblijf (i.p.v. recreatiewoningen): recreatieverblijf waarvan de gebruikers het hoofdverblijf elders hebben en waar sprake is van een eenvoudige drinkwaterinstallatie die rechtstreeks is aangesloten op het distributienet van het drinkwaterbedrijf;
- Gevaar voor de volksgezondheid: een biologisch, chemisch, fysisch of radiologisch agens in water, of een ander aspect van de toestand van water, met mogelijk nadelige gevolgen voor de gezondheid van de mens;
- Monitoring: monsterneming en analyse. Het opschrift van artikel 14 ‘Monsterneming en analyse’ is vervangen door ’Monitoring’.
Hoofdstuk 3. De zorg voor de kwaliteit van drinkwater
Aan artikel 14 ‘Monitoring’ is toegevoegd: De monitoring van het water dat als grondstof wordt gebruikt voor de bereiding van drinkwater, het behandelde water of halffabrikaat en het geleverde drinkwater vindt plaats met inachtneming van de artikelen 9, derde tot en met zesde lid, en 13 en bijlage II van de Drinkwaterrichtlijn en de daarop berustende bepalingen.
Artikel 15 ‘Handleiding en bedrijfsprocessen’ (In § 3.1.2. Risicobeoordeling en risicobeheer van het watervoorzieningssysteem en kwaliteitsmanagementsysteem) is geheel gewijzigd.
Aan artikel 19 (Zorgplicht) is aan lid 1 toegevoegd: .... de kleur, geur of smaak van het drinkwater niet negatief beïnvloeden en de microbiële ontwikkeling in het drinkwater niet vergroten.
Artikel 20 ‘Eisen aan en beoordeling van materialen’ is aangepast aan het Europese systeem voor materialen en producten. Dit systeem is omgezet in de artikelen 19, 20, 20a en 20b van het Drinkwaterbesluit. De grootste wijzigingen ten opzichte van de huidige regelgeving betreffen de invoering van een Europees systeem voor materialen en producten, de organisatie van het Europese beoordelingssysteem en het Europese markttoezicht.
Artikel 25 verwijst ook naar de Drinkwaterrichtlijn: Overschrijding van een parameterwaarde voor indicatoren als bedoeld in tabel IIIa, IIIb of IIIc, van een parameterwaarde als bedoeld in IV van bijlage A of van een richtwaarde als bedoeld in artikel 13, achtste lid, van de Drinkwaterrichtlijn.
Artikel 26a ‘Overige voor consumenten ter beschikking te stellen informatie’ is ingevoegd. Dit artikel verplicht de eigenaar van een drinkwaterbedrijf om consumenten ten minste eenmaal per jaar automatisch in een makkelijk toegankelijke vorm (bijvoorbeeld op facturen of via digitale middelen) informatie over te verstrekken over zaken als de kwaliteit van het water, de prijs per liter en per m3, de door het huishouden verbruikte hoeveelheid.
Artikel 28 ’Ontheffingverlening’. De wijziging van dit artikel bevat diverse wijzigingen in verband met artikel 15 (afwijkingen van parameterwaarden) van de Drinkwaterrichtlijn. De aanscherpingen van die richtlijn bij het verlenen van derogatie (ontheffingen) zijn verwerkt in dit artikel van het Drinkwaterbesluit.
Artikel 30 luidt nu ‘Monitoring en kwaliteitseisen’ waarvan lid 1a als volgt luidt: Bij ministeriële regeling worden regels gesteld met betrekking tot het verrichten van onderzoek naar de hoedanigheid van het water dat gebruikt wordt voor de bereiding van drinkwater als bedoeld in artikel 22, eerste lid, van de wet overeenkomstig de artikelen 9, derde tot en met zesde lid, en 13 en bijlage II van de Drinkwaterrichtlijn en op basis van een door de Inspecteur goed te keuren:
1. risicobeoordeling als bedoeld in artikel 15, en
2. monitoringsprogramma;
Aan artikel 31 ‘Artikelen die van overeenkomstige toepassing zijn’ (in § 3.2. Collectieve watervoorzieningen) is artikel 15 toegevoegd.
Artikel 32 luidt nu ‘Vrijstellingen kleine en zeer kleine collectieve watervoorzieningen’.
In afwijking van artikel 31, eerste lid:
- is op een zeer kleine collectieve watervoorziening, die deel uitmaakt van een paalkampeerterrein, of die anderszins geen drinkwater of warm tapwater levert in het kader van een commerciële of openbare activiteit, zijn de in dat lid genoemde artikelen niet van overeenkomstige toepassing, voor zover bij die voorziening op duidelijk zichtbare wijze in meerdere talen en met een visueel symbool is aangegeven dat het water, ook na koken of filtreren, niet bestemd is om te drinken of voedsel mee te bereiden.
- zijn op een zeer kleine collectieve watervoorziening die drinkwater of warm tapwater levert in het kader van een commerciële of openbare activiteit, de in dat lid genoemde artikelen 15 en 26a niet van overeenkomstige toepassing.
- is op een kleine collectieve watervoorziening het in dat lid genoemde artikel 15 niet van overeenkomstige toepassing en zijn de artikelen 26 en 26a alleen van overeenkomstige toepassing voor zover dit naar het oordeel van de inspecteur redelijkerwijs uitvoerbaar is en passend gelet op de aard en omvang van de voorziening.
Opmerking: Het gewijzigde artikel wordt op een later tijdstip (naar verwachting medio 2023) van kracht.
Hoofdstuk 4. Legionellapreventie
In artikel 35 (Prioritaire locaties) zijn ook zelfstandige behandelcentra met nachtverblijf als prioritair aangemerkt en zijn sauna’s (opnieuw) als prioritair aangewezen, ook als daar geen bassin aanwezig is.
Opmerking: Deze instellingen en sauna’s moeten voor de eerste maal voor 1 juli 2024 voldoen aan artikel 35.
Aan artikel 36 is (lid 3) toegevoegd: Bij overschrijding van de in het eerste lid bedoelde waarde (< 100 kve legionellabacteriën per liter) of equivalent daarvan, doet de eigenaar onderzoek naar de overschrijding en neemt hij maatregelen om te voorkomen dat de waarde opnieuw wordt overschreden.
Bijlage A
De tabellen I tot en met IIIa van Bijlage A, behorend bij hoofdstuk 3 van het Drinkwaterbesluit zijn vervangen.
Tabel I. Microbiologische parameters
Tabel II. Chemische parameters
Tabel IIIa. Indicatoren – Bedrijfstechnische parameters
De wijzigingen van de parameterwaarden (microbiologische en chemische kwaliteitseisen) voor drinkwater in de herziene Drinkwaterrichtlijn zijn omgezet in bijlage A van het Drinkwaterbesluit. Bij de omzetting is waar mogelijk een afweging gemaakt tussen het geen-achteruitgang-principe, de mogelijke consequenties voor de praktijk en eventueel optredende gezondheidsrisico’s. In de aangepaste tabel II is door middel van een opmerking aangegeven wanneer de norm in werking treedt en of er is voorzien in een overgangstermijn.
De normen voor nieuwe parameters zijn ongewijzigd overgenomen. Voor PFAS is de som-norm overgenomen. Nederland hanteert de in de herziene Drinkwaterrichtlijn opgenomen invoeringstermijn van uiterlijk 12 januari 2026.
De versoepelde normering voor antimoon, selenium en boor is overgenomen. De normen borgen een hoog veiligheidsniveau waarbij ervan wordt uitgegaan dat drinkwater levenslang veilig kan worden geconsumeerd. De strengere norm voor chroom van 25 μg /L is overgenomen met de genoemde invoeringstermijn tot 2036.
Voor lood hanteert Nederland de norm van 5 microgram/L in het Drinkwaterbesluit. Voor nieuw te installeren materialen en producten (zoals kranen en leidingen) geldt op grond van de Regeling materialen en chemicaliën drink- en warm tapwatervoorziening al een beoordelingscriterium van 5 microgram/L.
De huidige strengere nationale norm voor Legionella van 100 kve/L blijft gehandhaafd op basis van het geen achteruitgang principe van het beschermingsniveau.
Wijzigingen in de Drinkwaterregeling
De Drinkwaterregeling betreft in hoofdzaak uitvoeringsvoorschriften voor drinkwaterbedrijven, collectieve watervoorzieningen en grote collectieve leidingnetten voor wat betreft meetlocaties, meetfrequenties, monstername- en analysemethoden. Vooral voor wateradviesbedrijven zijn de uitvoeringsvoorschriften voor collectieve watervoorzieningen en grote collectieve leidingnetten van belang.
Deze regeling bevat de volgende wijzigingen in verband met de omzetting van de Drinkwaterrichtlijn:
- wijziging van enkele begrippen in verband met nieuwe of gewijzigde begrippen zoals voor monitoring;
- gewijzigde bepalingen voor monitoring (meetprogramma’s en meetfrequenties) in verband met het onderscheid van de Drinkwaterrichtlijn tussen zeer kleine, kleine en overige collectieve watervoorzieningen en de mede in verband met de introductie van risicobeoordeling en -beheer gewijzigde verplichtingen;
- enkele wijzigingen met betrekking tot gegevensverstrekking in verband met de omzetting en een toereikende uitvoering en handhaving van verplichtingen;
- aanvulling en wijziging van de monitoringsverplichtingen zoals opgenomen in de tabellen in de bijlagen 3 en 4 van de Drinkwaterregeling in verband met nieuwe door de Drinkwaterrichtlijn voorgeschreven parameters, met aanvulling en wijziging van meetfrequenties en een nieuwe tabel Ic met operationele monitoringsparameters zoals voorgeschreven door de Drinkwaterrichtlijn.
De wetteksten zijn te vinden op wetten.overheid.nl.
