De warmtepomp brak jarenlang het ene verkooprecord na het andere. Dit jaar zien we de verkoopcijfers voor het eerst dalen. In het derde kwartaal van 2024 werden er 23.000 warmtepompen voor woningen verkocht. Dat is bijna 40% minder dan het jaar ervoor. En het is al het vierde kwartaal op rij dat de markt een krimp vertoont. In totaal zullen er dit jaar waarschijnlijk een kleine 100.000 nieuwe warmtepompen worden geïnstalleerd. Vorig jaar waren dat er nog 150.000.
We kunnen er niet omheen; de warmtepomp zit in een dip en het zal nog wel even duren voordat die achter de rug is. Want ook voor volgend jaar zijn de verwachtingen helaas nog niet onverdeeld positief.
Na de Russische inval in Oekraïne, in 2022, steeg de gasprijs naar een ongekend niveau. Veel mensen gingen op zoek naar mogelijkheden om de energierekening te verlagen en kwamen uit bij de (hybride) warmtepomp. In datzelfde jaar kondigde het (vorige) kabinet een verplichting aan om vanaf 2026 bij vervanging van de cv-ketel te kiezen voor een duurzaam alternatief. Die maatregel leek het fundament te zijn voor een gezonde toekomst van de warmtepompmarkt, maar dit jaar kregen we te maken met ontwikkelingen die een rem zetten op de groei.
Om te beginnen daalde de gasprijs, waardoor de belangstelling voor warmtepompen minder urgent werd. Vervolgens zette het nieuwe kabinet (ondanks het voornemen om alle klimaatambities overeind te houden) een streep door de ‘2026-maatregel’. En dan werd daarna ook nog eens duidelijk dat de subsidie voor hybride warmtepompen met een klein vermogen vanaf volgend jaar lager zal uitvallen. De tegenvallende verkoopcijfers en de matige vooruitzichten voor de nabije toekomst komen dus niet bepaald uit de lucht vallen. Gelukkig zijn er genoeg redenen om over de langere termijn wél optimistisch te zijn.
Als verwarmingssysteem voor nieuwe, goed geïsoleerde woningen heeft de warmtepomp zijn waarde al lang en breed bewezen. In de aardgasvrije nieuwbouw is de all-electric warmtepomp dan ook al jaren de norm. Maar ook in de bestaande bouw zal de (hybride) warmtepomp de komende jaren weer een cruciale rol gaan spelen in de energietransitie.
Hoewel het gastarief nu misschien (relatief!) laag is, zijn nieuwe prijsstijgingen uiteindelijk onvermijdelijk. En de ‘groene’ start mag dan allesbehalve overtuigend zijn, ook het kabinet-Schoof ontkomt niet aan maatregelen om de klimaatdoelen te halen. Een hoger belastingtarief op gas dan op elektriciteit ligt dan voor de hand.
Komen er geen aanvullende overheidsmaatregelen? Ook dan gaat het roer vroeg of laat om. Want zelfs zonder verplichte vervanging en met lagere subsidies zien steeds meer consumenten dat de warmtepomp grote voordelen heeft voor hun energierekening. Die wordt namelijk niet alleen lager, maar vooral ook beter voorspelbaar.
Warmtepompen zullen in steeds meer woningen een voorname rol spelen in één geïntegreerd energiesysteem. Samen met de zonnepanelen, de thuisbatterij en de accu van de elektrische auto. Dat hele systeem wordt aangestuurd door een energiemanager, een app of een apparaat dat zorgt voor een optimaal energieverbruik. Warmtepompen hebben trouwens nóg een voordeel: als we ze slim inzetten, leveren ze óók een bijdrage aan het terugdringen van de netcongestie.
Kortom: het is een kwestie van tijd voordat de vraag naar de warmtepomp weer gaat groeien. Met wat hulp van de overheid óf helemaal op eigen kracht.
Doekle Terpstra
Voorzitter Techniek Nederland