Tijdens de Week van de Circulaire Economie sprak Koningin Maxima gloedvol over initiatieven van bedrijven en ondernemers om samen te werken aan de circulaire economie. Woorden die mij uit het hart gegrepen zijn.
Ondernemers in de ETD zijn dagelijks aan het werk om vanuit hun ondernemerschap die overgang naar een circulaire economie te versnellen. Net als koningin Maxima, die enthousiast vertelt over al die werkbare initiatieven voor hergebruik van kunststof, van plastics en ook de reparatie van witgoed. Het gaat om hoogwaardig hergebruik, dus niet zoals ook zij als voorbeeld gaf ‘van koelkast naar verkeerspaaltje. Maar van oude koelkast naar nieuwe koelkast.’
Alles draait om ondernemerschap, waarbij we kijken naar het begin van het product: het ontwerp. Het circulair ontwerpen kan niet langer alleen een leuk project of pilot voor de bühne meer zijn. Wetenschappers, zoals aan de TU Delft, laten al lang zien dat ecodesign niet alleen goed bedacht is, maar werkbaar en toepasbaar is in de praktijk. Hoe kan het dan, dat ETD-ondernemers en reparateurs dagelijks zien dat apparaten moeilijk uit elkaar te halen zijn, omdat ze bijvoorbeeld verlijmd zijn? Verhitting van een apparaat met een batterij erin heeft risico’s voor de reparateur.
Hoe worden producten repareerbaar ontworpen en hoe worden ze geproduceerd, met hergebruik van grondstoffen? Hoe lang kan een consument het apparaat eigenlijk gebruiken, wat is de levensduur? Antwoorden op die vragen geven de circulaire economie vleugels. Of zoals de Koningin voorstelde: “Hoe kan reparatie de norm worden en wat is mijn eigen rol daarin?” Met het recht op reparatie, het initiatief vanuit de Europese Unie, krijgen in ieder geval consumenten meer te zeggen over de reparatie van hun apparaten. Het Nationaal Reparateursregister zal in Nederland deze consumenten weer helpen de vakbekwame reparateur te vinden.
Samenwerken aan de overgang naar circulaire economie vraagt ook nieuwe vaardigheden van medewerkers en nieuwe rollen van bedrijven, overheden, maatschappelijke organisaties, onderwijs en consumenten. Van lineair naar circulair ondernemen, dat is de bedrijfsvoering durven om te gooien. Het is zeker niet dat fijne project of die leuke pilot. Wetgeving, zoals Europese richtlijnen, is nu de wind in de rug voor ondernemers. Met de Nederlandse overheid moeten we als ondernemers in gesprek blijven om te praten over hoe die Europese richtlijnen goed passen in Nederlandse wetten.
Ook de Europese Commissie zelf erkent dat juist bedrijven en consumenten vanuit de praktijk zo vroeg mogelijk moeten meepraten en meedenken over nieuwe maatregelen. Beleidsmakers maken betere wetgeving als ze in gesprek zijn met die bedrijven waarover het gaat. Weet u nog, met de levering van updates voor apparaten ging het mis, omdat ETD-bedrijven niet gehoord waren over de gevolgen op de winkelvloer. Opeens lag de verantwoordelijkheid van het doorleveren bij de ETD. En fabrikanten, de makers van de updates, konden op hun handen gaan zitten: zo, niet meer onze verantwoordelijkheid.
Samenwerken in onze keten lukt niet als partijen maar blijven benadrukken dat ze willen samenwerken, terwijl ze niet willen luisteren. Met het recht op reparatie zal het anders gaan. De consument krijgt meer rechten, de reparateur gaat zich beroepen op beschikbaarheid van onderdelen en de fabrikant, die moet laten zien dat het product te repareren is. Duidelijkheid van fabrikanten over de gebruiksduur is de logische volgende stap: laat maar aan de consument zien hoe lang die magnetron nu echt meegaat. En vervolgens, wat verwacht de reparateur nog aan het apparaat te fiksen en wat kan de refurbisher verbeteren? Luisteren is een voorwaarde om in die keten van consument-reparateur-ETD-fabrikant te horen wat echt belangrijk is om te komen tot de circulaire economie.
Om met de woorden van koningin Maxima te eindigen: “Het begin is er. Nu moeten we vaart maken en opschalen.”
Iedere twee maanden schrijft Martin Hof, branchemanager consumentenelektronica bij Techniek Nederland, een column in Elektro Retail Magazine (ERM). Hierin deelt hij de standpunten van Techniek Nederland met betrekking tot consumentenelektronica, de elektrotechnische detailhandel, reparatie en refurbishment én geeft zijn visie op recente ontwikkelingen.
Deze column stond in ERM 4 - 2024.
