‘Weggooien is zonde!’, zei de jonge moeder, die met haar kinderen de ‘Reparatie Workshop’ tijdens de Wereldhavendagen in Rotterdam bezocht. In het Europees Paviljoen was zij in gesprek geraakt met onze reparateurs, net als vele andere van de 18.000 bezoekers. Spontane gesprekken, waarin bezoekers zelf opmerkten dat te veel huishoudelijke apparaten niet eens meer gerepareerd worden. Ook werd er geklaagd: ‘in welke winkel kan je nog apparaten professioneel laten repareren, en waarom zijn reparaties zo duur?’
Telkens lezen we in onderzoeken (o.a. van de Consumentenbond in 2023) dat juist consumenten eerst willen (laten) repareren en pas willen vervangen als het repareren niet lukt. Consumenten vinden ook dat onderdelen - om een huishoudelijk apparaat te repareren - vrij verkrijgbaar moeten zijn.
In onze stand lieten studenten van de TU Delft met hun 3D-printers zien dat onderdelen printen voor kleine reparaties eigenlijk prima werkt. Tot verrassing van de bezoekers (en ook van mij) waren de vers geprinte onderdelen niet van de originele te onderscheiden. En vooral van belang, het apparaat functioneerde weer uitstekend tegen lage productiekosten.
Met het recht op reparatie gaan we in Nederland op weg naar meer laagdrempelige reparatie-mogelijkheden voor consumenten. Het online platform, het Nationaal Reparateursregister, helpt nu al die consumenten om reparateurs in de buurt te vinden. Reparatie is duurzaam, reparatie bespaart grondstoffen en hergebruik is de norm. In de ogen van reparateurs is een kapot apparaat nu eenmaal geen ‘afval, rijp voor recycling’, maar is het op zijn minst bruikbaar voor onderdelen.
Zolang defecte apparaten vooral ingezameld worden voor recycling (veel te laag op die R-ladder) en zolang retail-bedrijven en reparateurs nog in knel kunnen zitten door bestaande (milieu)wetgeving, werken we niet optimaal aan duurzaamheid en circulair hergebruik van de apparaten. Zo’n voorgenomen afgifteplicht van afgedankte EEA of de opgelegde verplichte inzameling voor recycling helpen niet om de levensduur van apparaten te verlengen.
In de week voor International Repair Day heeft de Tweede Kamer, op voorstel van de SGP, een geweldige steun uitgesproken aan retailers en reparateurs. Zij, zo staat in de motie, moeten meer ruimte krijgen voor reparatie en hergebruik.
Ik wil daaraan toevoegen dat retailers met die steun ook echt zelf aan de bak moeten met de vragen van consumenten of en waar zij hun apparaten kunnen laten repareren en wijzen op hun rechten. In de praktijk zie ik samenwerking met lokale Repair Café’s, en waarom niet? Deze bevlogen vrijwilligers laten al 15 jaar zien dat zij eenvoudige (of voor de consument te dure) reparaties goed kunnen uitvoeren. De consumenten mogen best meer op de strepen staan om hun huishoudelijke apparaten te laten repareren voor een langer gebruik, binnen of buiten aangegeven garantietermijnen.
Tenslotte, fabrikanten hebben hun rol beter in te vullen: duurzaam omgaan met apparaten en consumentenelektronica begint met duidelijkheid geven over levensduurverwachting, met duurzaam ontwerpen, met repareerbaar produceren én pas gaan inzamelen als afgedankte apparaten ook echt ‘afval’ is.
Net als reparatie begint met het openmaken van het apparaat, start samenwerking voor hergebruik met het weghalen van belemmeringen.
Martin Hof
Branchemanager consumentenelektronica
Iedere twee maanden schrijft Martin Hof, branchemanager consumentenelektronica bij Techniek Nederland, een column in Elektro Retail Magazine (ERM). Hierin deelt hij de standpunten van Techniek Nederland met betrekking tot consumentenelektronica, de elektrotechnische detailhandel, reparatie en refurbishment én geeft zijn visie op recente ontwikkelingen.
Deze column stond in ERM - november 2024.
