Tips en tricks GVE-workshop over aanleg glasvezel

Techniek Nederland, Bouwend Nederland en Netbeheer Nederland hebben de gedragscode Governancecode Veilige Energienetten (GVE) ondertekend en onderdeel daarvan is om veilig werken binnen de keten te stimuleren. Dat doen we onder andere door workshops.

Terugblik workshop glasvezel

Op 14 maart is er geleerd van de grootschalige uitrol van glasvezel. Sinds 2021 is een versnelling in gang gezet, interessant is dat vanuit het thema veiligheid te bespreken om te leren. Voor de energietransitie staan we nog aan de vooravond, grootse investeringen zijn gepresenteerd waarbij randvoorwaarden bekend zijn, maar nog niet zijn ingevuld. De eerste ervaringen van de buurt/wijkaanpak zijn opgedaan. De lessons learned zijn uitgewisseld zodat we kunnen groeien naar een veilige energietransitie met respect voor het aanwezige glasvezelnetwerk.

Tijdens deze workshop is de samenwerking vanuit de GVE (Governancecode Veilige Energienetten) gezocht met de GVAD (Governancecode Veilige Aanleg Digitale infrastructuur).

• Matthieu Andriessen (NLConnect) nam de aanwezigen mee in de verglazing van Nederland die al in 2002 gestart én in 2020 voor de helft was bereikt. Sinds 2021 is er een versnelling in gang gezet door de switch te maken van Home Connected (HC) naar Home Passed (HP). Eind 2023 hebben de Arbeidsinspectie en Belastingdienst een onderzoek gestart naar o.a. Arbo en arbeidsmarktfraude bij bedrijven die telecomnetwerken aanleggen. De onderzoeksresultaten zijn nog niet gepubliceerd. Inzicht in opgave, aanpak en leerpunten veiligheid GVAD – Mathieu Andriessen (NLConnect).
• Sylvia van 't Hoog (Netbeheer Nederland/Mensenmakendetransitie.nl) nam de aanwezigen in 2,5 minuut mee in de Nationale uitvoeringsagenda (Nua) aan de hand van een animatie. De meerjaren investeringsplannen zijn gemaakt en de eerste grootschalige projecten zijn aanbesteed. Echter de versnelling is nog een uitdaging, de plannen zijn groots, de randvoorwaarden nog onvoldoende gerealiseerd. Inzicht in opgave en vragen rondom veiligheid energietransitie – Sylvia van ’t Hoog (Netbeheer Nederland/Mensenmakenderansitie.nl).
• De ervaringen van de wijkaanpak werden door Robin Janzen (BAM Telecom) gedeeld. De energietransitie staat nog in haar kinderschoenen. Marc Bronk (Van Gelder KLM) deelde de eerste ervaringen van de 'buurtaanpak'. De keuze voor HP bij de glasvezeluitrol maakt dat de huisaansluitingen later nog moeten worden gerealiseerd. Hierbij is vaak gekozen voor een sleufloze techniek, rakketten, om behoud van de tuin. Energietransitie, wijk voor wijkgerichte aanpak – Robin Janzen (BAM Telecom) en Marc Bronk (Van Gelder KLM).
• Robert-Jan Looijmans (RDI – Rijksinspectie Digitale Infrastructuur) ging aan de hand van zorgvuldig graven en de uitvoeringsmethode rakketten in op wat dit betekent voor de graafketen in relatie tot de Wibon en CROW500. Grip houden op veiligheid – Robert-Jan Looijmans (RDI).

Ontwikkelingen en uitdagingen

• Voor de verglazing van Nederland: de werkzaamheden aan het glasvezel netwerk zijn nog niet klaar; realisatie huisaansluitingen, nieuwbouw, kabelupgrades en zekerheid door dubbele aansluiting. Daarnaast nemen bedrijven elkaar((s) netwerk) over waardoor extra uitrol niet nodig is.
• Voor de energietransitie: de ruimtelijke opgave voor energie naar 2050 is complex, er is zowel onder- als bovengronds een ruimte behoefte voor kabels, leidingen en stations. Het 'bouwen' moet geografisch overal in Nederland tegelijkertijd plaatsvinden waarbij dit alleen mogelijk is door samen met partners, overheden en bewoners/gebruikers aan de slag te gaan. Versnelling wordt gezien in het creëren van een productiekaravaan die buurt voor
• buurt grootschalig aanpakt, waarbij een uniforme aanpak en proces zorgt voor ruimte en vergunningen.

Tips en tricks uit de praktijk

Zowel uit de uitrol van glasvezel als de eerste ervaringen met de buurtaanpak voor de energietransitie zijn er geleerde lessen:

• Een gedegen voorbereiding, soms net zoveel tijd als de uitvoering zelf, zorgt voor een voorspelbare uitvoering door het vooraf in contact treden met stakeholders om het in beeld brengen van risico’s en maatregelen én ook mogelijke koppelkansen voor werkzaamheden van andere partijen. Zorg dat je elkaars belang begrijpt.
• Overweeg als initiatiefnemer om de C5Papplicatie te gebruiken, waardoor de verzamelde informatie en keuzes worden vastgelegd en gedeeld in de keten.
• Zorg dat degene die de KLIC informatie ontvangt bekend is met 'fictieve ligging'; het vinden in de KLIC gegevens, het proces qua contact netbeheerder, lokaliseren en werken als risicogebied.
• Het o.a. lokaliseren van kabels en leidingen, bodemonderzoek, proefschakelingen en het betrekken van de uitvoerder bij het ontwerp draagt bij aan Arbo veiligheid en milieu voor medewerkers en omgeving.
• Voer een nulmeting uit van de omgeving zoals straatwerk, gevels, hekwerk e.d. zodat aansprakelijkheid achteraf eerlijk kan worden beoordeeld.
• Overal waar straks (extra) energie wordt aangelegd, ligt een telecomnetwerk; vraag in de onderzoeksfase aan de gemeente onder welke voorwaarden het netwerk is aangelegd.
• De lasverbindingen in het telecomnet zijn kwetsbaar; ga in overleg met de netbeheerder hoe hiermee om te gaan bij tijdelijk omleggen en ophangen.
• Bij het lokaliseren van kabels en leidingen is het soms handig om extra informatie te vragen aan netbeheerders én is het belangrijk dat er bekendheid is met het proces 'melden van een afwijkende situatie'. Realiseer je dat de gegevens die je ontvangt de best mogelijk informatie is die de netbeheerder heeft. Informatieverstrekking vergroot de voorspelbaarheid op (graaf)schade.
• In de risico inventarisatie en bijbehorende maatregelenplan hoort specifieke projectinformatie te staan; zoals kwaliteit netwerk, andere diepteligging, graafmethode, ophangconstructie.
• Zorg dat de werkinstructie aan medewerkers zich beperkt tot de essentie; neem geen algemene informatie (vakkennis) op.
• Belangrijk is dat de omgeving (bedrijven, scholen, winkels e.d.), bewoners, andere netbeheerders, (grond)eigenaren en hulpdiensten tijdig in beeld zijn. Zorg dat deze partijen meegenomen worden in wat te wachten staat in de uitvoering: nieuwbrief, website, (buurt)informatiebijeenkomsten.
• Creëer en communiceer met de omgeving dat er tijdens de uitvoeringswerkzaamheden, daar waar het werk is, een aanspreekpunt (Nederlands) in de buurt is: een centrale keet met duidelijke openingstijden, telefoonnummer, herkenbare medewerker.
• Duidelijke, eenvoudige, eerlijke en Nederlandse communicatie draagt bij aan sociale veiligheid.
• Zorg dat in 'de uitvoeringstrein' er tijd en capaciteit is geregeld zodat elke dag ingemeten kan worden met opensleuf. Technische ontwikkelingen hebben het mogelijk gemaakt dat door keuze van de juiste apparatuur iedereen kan inmeten. Koppel hieraan een proces waardoor de meetgegevens snel en eenvoudig gecontroleerd, verwerkt en gedeeld kunnen worden met de opdrachtgever.

Soms zijn er gedachten die kunnen bijdragen aan een succesvolle transitie die nog onvoldoende zijn doorgesproken en uitgewerkt. Ga na wat jij kunt bijdragen:

• Zowel voor de glasvezel uitrol als straks de energietransitie wordt er veel gelokaliseerd, zoals bij het maken van proefsleuven. Deze data heeft een waarde. Binnen het COB is binnen de kennisarena de haalbaarheid van een proefsleuvendatabase onderzocht.
• Ordeningsregels en het hanteren van een proces voor ordening dragen bij aan het succes van een transitie en individueel project. De NEN7171-1 Ordening ondergrondse netten is op 1 februari 2024 gepubliceerd en verschaft inzicht in eigenschappen, randvoorwaarden en eisen bij het ordenen van ondergrondse netten. De (Nederlandse praktijkrichtlijn) NPR7171-2 Procesbeschrijving lag van 1 februari tot 1 mei 2024 ter commentaar. Dit deel bevat de afspraken over het proces tussen de betrokken partijen voor inrichting en ordening van de ondergrond. Denk aan de verantwoordelijkheden van de betrokken partijen en de bijbehorende activiteiten.

Met elkaar, in de keten, moeten we gaan zorgen dat het imago verandert naar: 'wat fijn dat ze voor mij aan de slag zijn zodat er altijd en overal licht, energie, water en internet is, tenzij er met mij is gecommuniceerd dat er werkzaamheden zijn'.